ΓΕΩΤΕΕ Παράρτημα Κρήτης Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Παράρτημα Κρήτης
Η ΚΑΠ είναι η μοναδική ευρωπαϊκή πολιτική που διαμορφώνεται και ασκείται από όλα τα κράτη μέλη. Ξεκίνησε ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της Ε.Ε. με στόχο τη σταθεροποίηση της αγοράς αγροτικών προϊόντων και την επισιτιστική ασφάλεια.
Τα ποσά του προϋπολογισμού της Ε.Ε. για την ΚΑΠ μειώνονται σε κάθε προγραμματική περίοδο. Την περίοδο 2014-2020 ήταν 37,6% του προϋπολογισμού της Ε.Ε. και αντίστοιχα 28,5% την περίοδο 2021-2027.
Στην Ελλάδα οι πόροι της ΚΑΠ είναι το σημαντικότερο εργαλείο για την αγροτική ανάπτυξη. Το μεγαλύτερο ποσό, πάνω από 70%, δίνεται για τις άμεσες ενισχύσεις. Μάλλον είναι και το μοναδικό εργαλείο για την άσκηση αγροτικής πολιτικής, δεδομένου ότι δεν έχουμε διαχρονικά διαμορφώσει εθνική αγροτική πολιτική.
Τα δημοσιεύματα των τελευταίων εβδομάδων με επίκεντρο τον ΟΠΕΚΕΠΕ, τον αρμόδιο οργανισμό πληρωμών, δείχνουν την αδυναμία του συστήματος να κατανείμει σωστά τους πόρους και να διασφαλίσει ότι διοχετεύονται στους πραγματικούς δικαιούχους για την ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής. Το σύστημα είχε διαχρονικά πολλές αδυναμίες, τις οποίες κάποιοι άφησαν να εκμεταλλευτούν για να αποσπάσουν παράνομα επιδοτήσεις.
Άλλαξαν τόσοι πολλοί υπουργοί και πρόεδροι του ΟΠΕΚΕΠΕ τα τελευταία χρόνια, γεγονός που δύσκολα διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία ενός οργανισμού. Από τους προέδρους μόνο ένας είχε τοποθετηθεί με εκλογή σύμφωνα με τα προβλεπόμενα. Η τελευταία προκήρυξη για πρόεδρο ακυρώθηκε κυριολεκτικά τελευταία στιγμή για να επανεξεταστούν τα προσόντα που πρέπει να έχει ο πρόεδρος.
Οι πολίτες άρχισαν να καταγγέλλουν παρατυπίες για διερεύνηση, προς τον οργανισμό και την Ευρωπαϊκή εισαγγελία. Το σύστημα ΟΣΔΕ τα τελευταία χρόνια δεν άνοιγε στην ώρα του, οι παραγωγοί υπέβαλλαν δηλώσεις χωρίς να ξέρουν το ποσό της επιδότησης που δικαιούνται, εγκύκλιοι προς εφαρμογή είχαν ασαφείς οδηγίες. Οι εγγραφές ιδιοκτησίας στα Ε9 της ΑΑΔΕ που σχετίζονται με βοσκοτόπια και αγροτική γη προσθαφαιρούνται χωρίς έλεγχο από την ΑΑΔΕ και χωρίς κυρώσεις για αυτούς που το πράττουν.
Μέσα σε όλο αυτό το προβληματικό σύστημα κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν τις «αδυναμίες» του συστήματος και τις χαλαρές διαδικασίες, την έλλειψη πολιτικής βούλησης και καρπώνονταν επιδοτήσεις που σε καμία περίπτωση δεν δικαιούνταν.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ τέθηκε σε επιτήρηση το 2024 αλλά η κατάσταση δεν άλλαξε. Βρισκόμαστε σήμερα κοντά στο τέλος της «περιόδου χάριτος» με ορατό τον κίνδυνο να αρθεί η διαπίστευση του οργανισμού, να χάσει δηλαδή το δικαίωμα να πληρώνει επιδοτήσεις και λοιπές ενισχύσεις. Πέρα από τους καταλογισμούς και τα βαρύτατα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί στη χώρα για κακοδιαχείριση, έχει πληγεί ανεπανόρθωτα η φήμη και η αξιοπιστία της χώρας, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά και τη διαπραγματευτική μας ικανότητα.
Διαβάζουμε στον τύπο ότι όσοι πήραν παράνομα επιδοτήσεις θα κληθούν να τις επιστρέψουν και ότι η λύση είναι η ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Με μια fast track απόφαση ανακοίνωσε «Απελείσθω απ’ εμού το ποτήριον τούτο» ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης παραδίδει τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο Υπουργείο Οικονομικών.
Και αναρωτιόμαστε γιατί η λύση είναι η ΑΑΔΕ;
Ένας οργανισμός που διαχειρίζεται όλα τα κονδύλια για την Αγροτική ανάπτυξη πρέπει να μείνει κάτω από την εποπτεία του αρμόδιου για την Αγροτική Ανάπτυξη Υπουργείου.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο οργανισμός πληρωμών και υπεύθυνος για τις πληρωμές, όχι μόνο των επιδοτήσεων (πρώτος πυλώνας) αλλά και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (δεύτερος πυλώνας). Διαχειρίζεται προγράμματα εξειδικευμένα που γίνονται με την εποπτεία του ΥΠΑΑΤ και της Διαχειριστικής Αρχής και δεν αποτελούν απλό λογιστικό έλεγχο αλλά απαιτούν γεωτεχνική ειδίκευση.
Στους ελέγχους που αφορούν τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης δεν έχουν σημειωθεί παρατυπίες και δεν έχουν επιβληθεί πρόστιμα από την Ε.Ε.
Συγχωνεύοντας τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ αυτά τα προγράμματα και τα αντίστοιχα κονδύλια θα πληρώσουν το τίμημα στη δίνη της μεταφοράς αρμοδιοτήτων, υπουργείων κλπ, σε αχαρτογράφητα νερά, με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό στην απορρόφηση και αξιοποίηση πόρων. Μαζί με τα ξερά θα καούν και τα χλωρά, για μία ακόμη φορά.
Στο πλαίσιο της εξυγίανσης του οργανισμού πρέπει να οριστούν αδιάβλητες και διαφανείς διαδικασίες για την επιλογή της διοίκησης του οργανισμού και των υπαλλήλων σε θέσεις ευθύνης. Ο οργανισμός να έχει δικό του πληροφοριακό σύστημα και όχι να εξαρτάται από καλοπληρωμένους ιδιώτες συμβούλους. Να ελέγχονται αυστηρά οι ιδιωτικές εταιρείες που υποβάλλουν τις αιτήσεις ΟΣΔΕ των παραγωγών για τις υπηρεσίες τους. Κοινώς να κλείσουν άμεσα οι «τρύπες» του συστήματος που τόσο καιρό παραμένουν ανοιχτές.
Δυστυχώς η έλλειψη αγροτικής πολιτικής τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας έχει ως αποτέλεσμα εισαγωγές χιλιάδων τόνων ελαιολάδου, ζωοτροφών, κρεάτων, οσπρίων, ξηρών καρπών, σιτηρών, γάλακτος και τυροκομικών, φρούτων και λαχανικών, μελιού, ψαριών, κατεψυγμένων τροφίμων, σπορέλαιων, φυτικών και ζωικών λιπών, συσκευασμένων τροφίμων, πρώτων υλών για τη βιομηχανία τροφίμων κ.α.
Είμαστε σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή για τον αγροδιατροφικό τομέα: οι επαγγελματίες αγρότες μειώνονται συνεχώς, το κόστος παραγωγής αυξάνει (δυσβάσταχτες για τις εκμεταλλεύσεις οι τιμές των εισροών), οι επιπτώσεις των κλιματικών συνθηκών και των ακραίων καιρικών φαινομένων των τελευταίων ετών κάνουν ακόμη πιο ευάλωτη την αγροτική παραγωγή. Η επισιτιστική ασφάλεια είναι αναγκαιότητα, αποτελεί παγκόσμιο αλλά και ευρωπαϊκό στόχο. Είναι επιτακτική ανάγκη η ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλώνται πόροι με λάθος σχεδιασμό και ανεπαρκείς ελέγχους.
Την ίδια στιγμή που παρακολουθούμε τα δημοσιεύματα και τις καταγγελίες υπάρχουν αγρότες που παράγουν, γεωτεχνικοί που εργάζονται για την αγροτική ανάπτυξη, υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Και αυτοί είναι η πλειοψηφία. Οι παραγωγοί που βλέπουν τα ποσά που παίρνουν κάθε χρόνο να μειώνονται πρέπει να συνεχίσουν να παράγουν. Τα χρήματα της ΚΑΠ πρέπει να κατευθύνονται στην ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο για μας και πιστεύουμε για την πλειοψηφία των συμπολιτών μας.
Είμαστε στο στάδιο του σχεδιασμού για την επόμενη προγραμματική περίοδο, στο στάδιο που πρέπει να συζητήσουμε για τα επόμενα χρόνια της αγροτικής παραγωγής, να διεκδικήσουμε πόρους και να αποφασίσουμε για την κατανομή τους. Γι’ αυτό πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν φαινόμενα κακοδιαχείρισης, συγκάλυψης και ατιμωρησίας που εκθέτουν τη χώρα, επιβαρύνουν με καταλογισμούς αυτούς που δεν ευθύνονται, οδηγούν σε εγκατάλειψη της υπαίθρου, επισιτιστική ανασφάλεια και πληθώρα κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων.
Εκ μέρους της Δ.Ε. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Παράρτημα Κρήτης
Η Πρόεδρος
Δρ. Άννα Δασκαλάκη