Σχόλια για το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Θα θέλαμε να σας καταθέσουμε τις απόψεις μας σχετικά με το νέο νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».

Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο παράρτημα Κρήτης πάγια στηρίζει τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης που θα συμβάλει στην βελτίωση, ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με στόχο την αειφόρο παραγωγή σε όλους τους τομείς.

Με την κατάθεση του νομοσχεδίου περιμέναμε μία τομή στο υπάρχον πολυδαίδαλο νομοθετικό σύστημα που θα συνέβαλε ουσιαστικά στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και την προστασία – αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών μας οικοσυστημάτων που με τη σειρά τους συμβάλουν στην ποιότητα ζωής όλων των κατοίκων της χώρας μας.

Το Παράρτημά μας πιστεύει στην πράσινη Ανάπτυξη, η οποία είναι η ορθολογική και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων μιας περιοχής από τους ανθρώπους που ζουν και συμμετέχουν στην ανάπτυξη της περιοχής. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η τουριστική αξιοποίηση περιοχών με μοναδική ταυτότητα και μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της Κρήτης και όλης της Ελλάδος αρκεί να γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον και στην κοινωνία.

Διαπιστώνουμε όμως μέσα από τις διατάξεις του νέου νομοθετικού πλαισίου ότι αυτοί οι στόχοι υπάρχει κίνδυνος να μην επιτυγχάνονται. Συγκεκριμένα σε ότι αφορά το πρώτο σκέλος του νόμου που αφορά την Απλοποίηση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης: Ζητούμενο σε μία κοινωνία δεν είναι μόνο να μπορεί ο κάθε επενδυτής να κάνει ότι θέλει όπου θέλει, αλλά τα οποιαδήποτε έργα να έχουν ένα θετικό ή ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, να μπορούν να ελεγχθούν και ο κάθε επενδυτής να είναι υπεύθυνος για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων. Οι περιβαλλοντικές μελέτες να είναι πραγματικές, ουσιώδεις και να παρέχουν σαφής οδηγίες – επισημάνσεις για τα έργα. Δυστυχώς το πνεύμα αυτό σε ολόκληρο το νομοσχέδιο απουσιάζει, αντίθετα, προβλέπεται να δίνεται άδεια ακόμα και αν αυτή δεν έχει ελεγχθεί, μέσα από ασφυκτικές προθεσμίες που είναι φυσικό οι υποστελεχωμένες υπηρεσίες να μην μπορούν να ανταποκριθούν ή αν ανταποκριθούν, ο έλεγχος τους να είναι ελλιπής λόγω των ασφυκτικών προθεσμιών και του λίγου προσωπικού.

Περιμένουμε ως Υπουργός Περιβάλλοντος να δώσετε έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος, στόχο που δεν επιτυγχάνεται με το να δίνονται οι περιβαλλοντικές άδειες χωρίς κανένα έλεγχο, και χωρίς να υπάρχει μηχανισμός δράσης – ανάδρασης. Σε ότι αφορά το κεφάλαιο των προστατευόμενων περιοχών, μέχρι σήμερα υπήρχαν πολλά προβλήματα στους φορείς των προστατευόμενων περιοχών, με κύριο την ανυπαρξία μόνιμου προσωπικού και την – πολλές φορές- έλλειψη συνεργασίας με τις συναρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες. Ο ρόλος ενός φορέα Διαχείρισης ΠΠ είναι πολυσχιδής με κυριότερο αυτόν του συγκερασμού της τοπικής κοινωνίας και των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών αλλά και ιδιωτών που δραστηριοποιούνται στις ΠΠ ώστε να έχει τόσο η προστασία του περιβάλλοντος όσο και η κοινωνία τα μέγιστα οφέλη από τα μοναδικά ιδιαίτερα οικοσυστήματα της κάθε περιοχής. Στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο η τονικότητα δε λαμβάνεται υπόψη και οι Φορείς Διαχείρισης μετατρέπονται σε Μονάδα Διαχείρισης, χωρίς κανένα ουσιαστικό ρόλο. Γυρνάμε σε ένα Αθηνοκεντρικό μοντέλο διαχείρισης με πολλά προβλήματα και το κυριότερο αυτό του οριζόντιου σχεδιασμού αποφάσεων για οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται από την τονικότητα τους και την μοναδικότητα τους.

Η πρόταση για ζωνοποιήσεις εντός των ΠΠ, θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα, γιατί βασίζεται σε ένα χωροταξικό και πολεοδομικό πλαίσιο, που δεν συνάδει με τις ΠΠ και τη διαχείριση των φυσικών οικοσυστημάτων.
Ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση των ΑΠΕ και η κλίμακα των κατασκευών και επεμβάσεων πρέπει να συνάδουν με το μέγεθος, τις ανάγκες, τη φυσιογνωμία του νησιού, τους άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας (γεωργία, κτηνοτροφία, τουρισμός) και θα εμπεριέχονται σε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό σχέδιο με σωστό χωροταξικό σχεδιασμό. Οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να υποστηρίζουν την ισόρροπη ανάπτυξη στον τόπο εγκατάστασης και τις παραγωγικές τους δραστηριότητες και να υπηρετούν την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την προστασία του περιβάλλοντος και να εξασφαλίζουν ένα υγιές μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Το ΓΕΩΤΕ.Ε. – Π.Κ. με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία, πιστεύει ότι δεν υπάρχει σχεδιασμός στα επενδυτικά σχέδια των εταιρειών, τη διείσδυση και το μέγεθος των εγκαταστάσεων και κατασκευών. Ακόμη διαπιστώνεται, ότι δεν υπάρχει χωροθέτηση και σχέδιο διασύνδεσης προκειμένου να μην υπάρξουν μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις – παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον. Ο έλεγχος κινδυνεύει να είναι υποτυπώδης στην παραχώρηση αδειών και στη λειτουργία μεγάλων τουριστικών καταλυμάτων και αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.

Σε ότι αφορά τις διατάξεις των δασικών χαρτών, ενώ μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί εκατομμύρια ευρώ για τη σύνταξη τους (ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην Κρήτη το κόστος έχει ξεπεράσει τα 5.000.000 ευρώ), έχουν προχωρήσει οι αναρτήσεις και οι κυρώσεις, και εντός του 2020 αναμενόταν η ολοκλήρωση αυτού του τόσο σημαντικού βασικού έργου υποδομών, όπως είναι και το κτηματολόγιο, που θα συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη και θα διασαφήνιζε με σαφή τρόπο που βρίσκονται οι δασικές εκτάσεις της χώρας, με τις νέες ρυθμίσεις που εισάγονται όλα βρίσκονται ξανά στον αέρα. Οι νέες διατάξεις δεν λύνουν κανένα πρόβλημα, δεν προστατεύουν το περιβάλλον δίνουν μόνο αναστολή στις αναρτήσεις, είναι κοστοβόρες, αφού πρέπει οι δασικοί χάρτες να αναμορφωθούν ξανά, να αναρτηθούν ξανά κλπ. Αναρωτιόμαστε τελικά πώς χωρίς αυτό το βασικό εργαλείο, θα μπορέσουν να έρθουν επενδύσεις, πώς θα γίνει ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη, όταν δεν γνωρίζουμε που είναι οι δασικές εκτάσεις.

Εισάγεται νέα δομή στις ΕΠΕΑ, με πρόεδρο ιδιώτη δικηγόρο, έναν δημόσιο υπάλληλο δασολόγο και έναν ιδιώτη μηχανικό. Εν ολίγοις ο χαρακτηρισμός μιας έκτασης σε δασική ή όχι, θα κρίνεται από έναν νομικό και έναν μηχανικό, που θα κληθούν να αποφασίσουν αν μία περιοχή είναι δασική ή όχι εφαρμόζοντας την κείμενη νομοθεσία και τη γνώση της επιστήμης της δασοπονίας. Αναρωτιόμαστε πως κάτι τέτοιο θα μπορέσει να υλοποιηθεί, από επιστήμονες που δεν έχουν την ανάλογη γνώση, και που δεν έχουν να λογοδοτήσουν σε κάποιο φορέα αφού είναι ιδιώτες επαγγελματίες.

Σε συνέχεια όλων των παραπάνω, σε ότι αφορά τις οικιστικές πυκνώσεις, που έχουν κριθεί πρόσφατα αντισυνταγματικές, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εισάγεται έννοια δειγματοληψίας, για θέματα που αφορούν τα δασικά οικοσυστήματα (άρθρο 52) και προστατεύονται από το σύνταγμα διαχρονικά.

Στο άρθρο 48 προσπαθείτε να νομιμοποιήσετε τα έγγραφα πληροφοριακού χαρακτήρα (αντικαταστάθηκαν από τις πράξεις χαρακτηρισμού) ενώ με απόφαση του ΣΤΕ τα έγγραφα αυτά έχουν ισχύ όσα έχουν εκδοθεί μέχρι 30 Απριλίου 1981, ενώ όλα τα υπόλοιπα θεωρούνται ότι στερούνται νομιμότητας.
Συνοψίζοντας θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι πέραν των παραπάνω επισημάνσεων που κατά την άποψη μας θα προκαλέσουν ανασφάλεια, αυξημένο κόστος χωρίς ουσιαστικό όφελος και αβεβαιότητα τόσο στην κοινωνία όσο και σε εν δυνάμει επενδυτές, πρέπει άμεσα να προβείτε σε θεσμικές – νομοθετικές αλλαγές αφού πρώτα προηγηθεί συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να αναθεωρηθούν πολλά σημεία του.
Οι κάθε μορφής επενδύσεις υπάρχει κίνδυνος να μην λειτουργούν αναπτυξιακά, σεβόμενες την ισόρροπη ανάπτυξη των τομέων της οικονομίας, την Μοναδική πολιτιστική και πολιτισμικής κληρονομιά, την προστασία και τη προώθηση του στρατηγικού στόχου ανάπτυξης της Κρήτης ως τόπου – προορισμού παραγωγής και παροχής υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά να γίνει μια γρήγορη αντιαναπτυξιακή προοπτικά επένδυση προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων που το κριτήριο τους είναι το εύκολο κέρδος τους.
Οι επενδύσεις σε αιολικά πάρκα, όπως επιχειρήθηκε στο παρελθόν και σταμάτησαν λόγω της λυσσαλέας αντίδρασης της τοπικής κοινωνίας, αν μετατρέψουν τις βουνοκορφές της Κρήτης σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ενέργειας προς όφελος λίγων, δεν φαίνεται να ενισχύουν την ισόρροπη ανάπτυξη της Κρήτης, την διατήρηση των ανθρώπων στην ενδοχώρα, την εξασφάλιση της διατροφικής μας επάρκειας και ασφάλειας και να προβάλουμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

Με την απρογραμμάτιστη και ανεξέλεγκτη εγκατάσταση κάθε μορφής μονάδων στους βοσκοτόπους, στις περιοχές φυσικού κάλους της Κρήτης και στη γεωργική γη και επομένως σε βάρος της φυτικής και της ζωικής παραγωγής, θυσιάζεται η ήδη τρομερά ελλειμματική διατροφική μας αυτάρκεια και ασφάλεια.

Το ΓΕΩΤΕΕ παράρτημα Κρήτης είναι στη διάθεση σας για την πραγματική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που αφορά την προστασία του Περιβάλλοντος που θα έχει ως στόχο την πραγματική και ουσιαστική του προστασία, χωρίς εξαιρέσεις και θολά σημεία, λαμβάνοντας υπόψη την εθνική και τοπική οικονομία, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, στην αξιοποίηση των προστατευόμενων περιοχών (Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς, Αισθητικό Δάσος Βάι), μνημείων της φύσης, της βιοποικιλότητας του νησιού μας αλλά και ολόκληρης της χώρας).

Επειδή πιστεύουμε στην δημιουργία μιας δυναμικής και πολυ-λειτουργικής οικονομίας στην Κρήτη προσαρμοσμένης στα σύγχρονα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα σας καλούμε να ανασταλεί η εφαρμογή όλων των αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να προκαλέσει η εφαρμογή του νομοσχεδίου.

Παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος της Δ.Ε.
Δρ Αλέξανδρος Στεφανάκης

https://geoteepk.gr/wp-content/uploads/2020/05/20200514110228_4.pdf